AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA - PROGRAM SKROJONY NA MIARĘ

Okres edukacji wczesnoszkolnej, to bardzo ważny czas w życiu każdego dziecka. Zwykle zaczyna ono swoją szkolną przygodę wierząc, że będzie odnosić sukcesy, nie będzie się nudzić, a wszystkie działania będą ciekawe             i zajmujące.  Czasami już w pierwszej klasie przychodzi rozczarowanie,        bo dziecko nie potrafi sprostać oczekiwaniom rodziców 

 i nauczyciela albo odwrotnie, zaczyna się nudzić, bo zadania stawiane przed nim są zbyt łatwe.  W naszym systemie, gdzie głównym kryterium określającym moment rozpoczęcia formalnej edukacji jest wiek, w jednej klasie spotkają się dzieci w różnym stopniu rozwoju intelektualnego, fizycznego i społecznego. Nie wszystkie w jednym czasie osiągną dojrzałość szkolną, tak jak nie wszystkie owoce jeżyny są dojrzałe, choć rosną w jednej kiści i mają te same warunki zewnętrzne.

Dla mnie priorytetem jest dziecko, a swoją rolę rozumiem, jako towarzyszenie mu w rozwoju i wspieranie go. Nie mogę zmienić wymogów formalnych, ale mogę wymyślić i ułożyć taki program nauczania, który pomoże każdemu dziecku rozwinąć skrzydła niezależnie od tego,   w jakim punkcie swojego rozwoju rozpoczęło naukę w pierwszej klasie. Podstawa programowa wyznacza kierunek  pracy z dziećmi, ale sposoby, metody , tempo i sposób jej zorganizowania leżą w gestii nauczyciela. Warto napisać własny program nauczania, który będzie skrojony na miarę uczniów i nauczyciela.

Od czego zacząć?

• Ø  Warto najpierw poznać przyszłych uczniów i ich rodziców, by pisząc program wiedzieć choć trochę o ich zainteresowaniach, umiejętnościach, oczekiwaniach, obawach. Łatwiej będzie pisać, jeśli będziemy mogli odnosić się do konkretnego adresata, dlatego mając napisać program na trzy lata kształcenia, spotykam się z rodzicami  i dziećmi jeszcze przed wakacjami poprzedzającymi rozpoczęcie pierwszej klasy.
• Ø  Kolejnym krokiem musi być poznanie podstawy programowej, do której zamierzamy napisać program. Musimy pamiętać, że podstawa programowa, to nie tylko cele kształcenia i treści nauczania, ale również zadania szkoły, które musza być uwzględnione w programie nauczania. By dobrze skonstruować program,  warto sięgnąć po któryś z poradników dostępnych w sieci, zawierających wytyczne do tworzenia programów nauczania.
• Ø  Dużo wcześniej trzeba przemyśleć, na jakich podstawach naukowych zamierzamy oprzeć nasz program i zebrać odpowiednią literaturę, z której będziemy korzystać podczas pisania oraz czerpać potrzebne cytaty. Uważam, że bibliografia jest ważna, bo pokazuje skąd, z jakich źródeł czerpiemy inspiracje.
• Ø  Warto zastanowić się, co będzie odróżniało nasz program od innych, co będzie w nim nowatorskie i jaki  będzie miał tytuł.

Jak skonstruowałam swój program?

We wstępie opisałam swój pomysł na program „Ruch, zabawa, nauka!”, dlaczego ma taki tytuł oraz dlaczego postanowiłam napisać program autorski. W dużej mierze wynika to z mojego przekonania, że program powinien wynikać  z potrzeb konkretnej grupy dzieci, uwzględniać umiejętności konkretnego nauczyciela oraz warunki               i realia, w których pracuje.

Kolejny rozdział, to podstawy teoretyczne programu. Inspiracją dla mnie jest konstruktywistyczna teoria wiedzy        i dochodzenia do wiedzy, którą opisał prof. Stanisław Dylak w swojej książce „Architektura wiedzy w szkole”.          W myśl tej teorii dziecko jest aktywne, konstruuje wiedzę     i umiejętności w swoim umyśle. Nauczyciel nie naucza, tylko organizuje środowisko i wspiera swoich uczniów  w nauce i rozwoju. W tym rozdziale obszernie opisałam moje inspiracje psychologiczne    i pedagogiczne  - począwszy od J. Brunera i L. Wygotskiego, M. Montessori           i    H. Parkhurst,  po współczesnych polskich pedagogów, jak W. Puślecki, D. Klus-Stańska czy    D. Dziamska.

W kolejnych rozdziałach opisałam  cele i zadania szkoły określone w podstawie programowej dla tego etapu kształcenia  oraz planowane przeze mnie sposoby  realizacji zadań i sposoby osiągania celów.

W rozdziale dotyczącym treści nauczania opisałam działania, które dodatkowo chciałabym   z dziećmi robić w ramach rozwijania  kompetencji kluczowych, a które nazwałam „kształceniem dla rozwoju”. Chciałabym wyposażyć dzieci                     w narzędzia, które umożliwią im uczenie się przez całe życie, czyli  w umiejętność skutecznego uczenia się, planowania działań, refleksyjnego i odpowiedzialnego podchodzenia do własnej pracy oraz współpracy   w zespole. 

. Ważnym rozdziałem w programie nauczania jest opis procedur osiągania celów. Ja opisałam, w jaki sposób będę organizować dzieciom dzień w szkole, z jakich materiałów dydaktycznych będę korzystać (pracuję bez podręczników i ćwiczeń), w jaki sposób będę oceniać postępy dzieci, a skoro pracuję bez ocen cyfrowych, to skąd rodzice będą wiedzieć, jak uczy się ich dziecko. Opisałam również dokładnie metody, które zamierzam wykorzystywać    w pracy z dziećmi, a w szczególności metodę projektów, którą bardzo często stosuję.

Pisząc program autorski trzeba również pomyśleć o  ewaluacji w czasie jego trwania i pod koniec pracy z nim. Zdobyte doświadczenie i wyciągnięte wnioski przydadzą się podczas pracy nad kolejnym programem.